Μεθοδολογία

Μεθοδολογίες που αναπτύχθηκαν για την υλοποίηση του Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Δικτύου με στόχο την υλοποίηση και την καθοδήγηση πολιτιστικών έργων

Εισαγωγή

Το DEN-CuPID αφορά μεθοδολογίες: δεν ανακαλύπτουμε εκ νέου τον τροχό στον τομέα της Πολιτιστικής Διαχείρισης. Σκεφτόμαστε απλώς νέους τρόπους για να προσαρμόσουμε τις μέχρι στιγμής αποκτηθείσες (και δοκιμασμένες) γνώσεις σε εκείνους που δεν έχουν απαραιτήτως την απαιτούμενη τεχνογνωσία, αλλά καλούνται να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν πολιτιστικά έργα: δημοτικούς υπαλλήλους, μέλη πολιτιστικών ενώσεων, ιδιοκτήτες / διαχειριστές ιστορικών κτιρίων, διευθυντές μικρών μη κρατικών μουσείων ή αρχείων …

Σε δεύτερο επίπεδο, στοχεύουμε επίσης όλους όσους θεωρούνται ως «ενδιαφερόμενοι φορείς» (με την ακαδημαϊκή έννοια) της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς: τοπικοί πράκτορες, ιδιοκτήτες καταστημάτων και ξενοδοχείων, επιχειρηματίες, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, εκπαιδευτικές αρχές, κρατικές αρχές.

Στο τέλος του έργου θα είμαστε ευτυχείς αν έχουμε:

α) Δημιουργήσει μια σύζευξη θεωρίας της πολιτιστικής διαχείρισης και πρακτικής, καθημερινής πλευράς της διαχείρισης, την οποία συνήθως αντιμετωπίζουν οι ομάδες στόχοι μας. Ένα σημαντικό πρόβλημα σχετικά με τη διαχείριση Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως ακαδημαϊκού κλάδου είναι ότι συχνά τα πράγματα που διδάσκονται σε αυτό το επίπεδο είναι δύσκολο να εφαρμοστούν στην πράξη. Τα νομικά όρια, οι διαφορετικές και δύσκολες κοινωνικές καταστάσεις, η απροθυμία των ενδιαφερομένων να συνεργαστούν, τα οικονομικά ζητήματα, κάνουν συχνά τις πιο λαμπρές ιδέες να ξεθωριάζουν. Ως εκ τούτου, θα προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε τα πιο κοινά προβλήματα που οδηγούν στην αποτυχία των έργων ή την απόκλιση από τον αρχικό στόχο τους τόσο στα κράτη μέλη της κοινοπραξίας DEN CuPID καθώς και σε ευρωπαϊκό επίπεδο (δηλαδή σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ). Με τη διερεύνηση τέτοιων περιπτώσεων μπορούμε να δημιουργήσουμε ορισμένους κοινούς παρονομαστές, να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε πώς τα πράγματα θα μπορούσαν να είχαν καλύτερα αποτελέσματα και ίσως να καταλήξουμε προτείνοντας αλλαγές πολιτικής σε τοπικό, εθνικό ή κοινοτικό επίπεδο, προκειμένου να εξασφαλιστούν καλύτερα αποτελέσματα για παρόμοια έργα το μέλλον.

β) δημιουργήσει ένα ψηφιακό δίκτυο, μέσω του οποίου άτομα και οργανισμοί των ομάδων-στόχων μας μπορούν να βρουν συνεργάτες για έργα, απαντήσεις στα ερωτήματά τους, καθώς και βέλτιστες πρακτικές που θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν κατά την υλοποίηση των δικών τους έργων. Από την εμπειρία γνωρίζουμε ότι πολύ συχνά οι μικροί οργανισμοί, οι δήμοι και οι τοπικοί φορείς συνεχίζουν τα έργα τους με εσωστρεφή τρόπο, προσπαθώντας να χρησιμοποιήσουν μόνο τους δικούς τους πόρους (ενδεχομένως με κάποια περαιτέρω κρατική στήριξη). Δεν έχουν εξωστρεφή πολιτική, είτε επειδή το προσωπικό τους δεν αισθάνεται ασφαλές να επικοινωνεί σε ξένες γλώσσες είτε επειδή δεν βλέπουν συγγένειες μεταξύ των δικών τους σχεδίων και προγραμμάτων με εκείνα των εκπροσώπων σε ξένες χώρες. Ωστόσο, αν μπορούσε να ξεπεραστεί αυτός ο αρχικός ανασταλτικός παράγοντας, θα έβλεπαν ότι υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να επιτευχθούν σε συνεργασία και πολλά άλλα που μπορούν να επιτευχθούν μέσω της διεθνούς δικτύωσης και χρηματοδότησης. Σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης, ιδιαίτερα για τις χώρες του Νότου, αύξησης της κοινωνικής πίεσης και των κοινωνικών μεταλλάξεων, λόγω της μετανάστευσης και της φτώχειας, τα πολιτιστικά έργα μπορεί να φαίνονται περιττά σε μερικούς, αλλά είναι πραγματικά πιο αναγκαία από ποτέ. Η προστασία αυτών που μας ανήκουν, η παγίωση των ταυτοτήτων και το άνοιγμα για να αγκαλιάσουμε τα εισερχόμενα στοιχεία σε έναν γόνιμο διάλογο μεταξύ τους είναι ένα απαραίτητο βήμα για τη διατήρηση της ακεραιότητας, της αυθεντικότητας και της κοινωνικής ειρήνης. Ως εκ τούτου, είναι καιρός να αναζητήσουμε νέους τρόπους προώθησης ιδεών και επιτυχίας των έργων. Μέσω ισχυρών εταιρικών σχέσεων και δικτύων τοπικών παραγόντων, πολλά από τα προβλήματα μπορεί να αναδυθούν και να συζητηθούν ανοιχτά και νέοι τρόποι αντιμετώπισής τους μπορεί να προταθούν. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι απαραίτητη η αλλαγή πολιτικών ή ακόμα και νομοθεσίας, αλλά η πίεση για αυτό πρέπει να ασκηθεί από μια ομάδα εκπροσώπων. Είναι ευτυχής η σύμπτωση ότι το δεύτερο έτος εφαρμογής του DEN CuPID θα συμπέσει εν μέρει με το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς (2018), καθώς πρόκειται για μια γόνιμη περίοδο ανταλλαγής ιδεών, παρουσίασης νέων έργων και εντατικής δικτύωσης σε όλη την Ευρώπη. Σχεδιάζουμε ήδη πολλαπλασιαστικές δράσεις και βήματα διάδοσης με βάση αυτό. Όλοι οι εταίροι καλούνται να προετοιμαστούν για τη συγκεκριμένη προσπάθεια και να καταρτίσουν στρατηγική επικοινωνίας με εθνικούς και διεθνείς παράγοντες και εμπειρογνώμονες που μπορούν να προωθήσουν και να καθοδηγήσουν αυτή την προσπάθεια.

γ) εκπαιδεύσει έναν αριθμό ατόμων από τις ομάδες-στόχους μας αφενός μέσω σεμιναρίων/ case studies, και καθοδηγήσει μέσω της διαδικασίας σχεδιασμού του δικού τους επιτυχημένου προγράμματος πολιτιστικής διαχείρισης. Η μεθοδολογία κατάρτισης τυγχάνει ξεχωριστής επεξεργασίας και παρουσίασης. Εδώ αρκεί να σημειωθεί ότι οι εκπαιδευτικές δράσεις θα χρησιμοποιηθούν και ως τρόπος για να προσδώσουμε στους εκπαιδευόμενους κάποια βασικά θεωρητικά πρότυπα και για να ακούσουμε τη δική τους εμπειρία και προβλήματα και να προσπαθήσουμε, αξιοποιώντας τα πρότυπα, να τα επιλύσουμε. Η εκπαίδευση του DEN CuPID δεν θεωρείται ως μονόπλευρη διαδικασία, από τον καθηγητή προς τον μαθητή, αλλά ως πρακτική προσέγγιση, όπου η πραγματικότητα προηγείται και η θεωρία χρησιμοποιείται ως γενικό υπόβαθρο, από όπου μπορούν να ανακτηθούν λύσεις. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θα εργαστούμε πολύ με βάση την προσωπική καθοδήγηση προς τους εκπαιδευόμενούς μας. Επιπλέον, θα εκπονηθεί εγχειρίδιο κατάρτισης σε μορφή εγχειριδίου, το οποίο θα περιλαμβάνει βασικές οδηγίες και ιδέες για την Πολιτιστική Διαχείριση, εντός του πρώτου έτους από την υλοποίηση του έργου και θα ολοκληρωθεί μέσω της επαφής μας με τους εκπαιδευόμενους, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ευρέως ευρωπαϊκό επίπεδο από πολιτιστικούς παράγοντες.

δ) καθιερώσει ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικής μάθησης μέσω της πλατφόρμας του έργου, προκειμένου να διευκολύνει όλο και περισσότερους ανθρώπους, σε όλη την Ευρώπη, να επωφεληθούν από τις γνώσεις που θα παραχθούν καθ ‘όλη τη διάρκεια του προγράμματος. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα DEN CuPID θα βασίζεται στο προαναφερθέν εκπαιδευτικό εγχειρίδιο και στην εμπειρία που έχει συγκεντρωθεί μέσω της επαφής μας με τους εκπαιδευόμενους. Θα περιλαμβάνει θεωρητικές παρουσιάσεις (με τη μορφή ppt, σύντομων βίντεο και ερωτηματολογίων), καθώς και μερικά πρακτικά προβλήματα τα οποία θα ζητηθεί από τους εκπαιδευόμενους να τα επεξεργαστούν, με βάση την εμπειρία της ομάδας των εκπαιδευόμενων μας. Κάθε συμμετέχων στο μάθημα e-learning θα μπορέσει να διαπεράσει τις διδακτικές ενότητες με τον δικό του ρυθμό και να προχωρήσει στην αξιολόγηση απαντώντας σε ένα ερωτηματολόγιο πολλαπλών επιλογών. Η επιτυχής ολοκλήρωση του μαθήματος θα οδηγήσει σε ένα πιστοποιητικό.

Τέσσερις διαφορετικές μεθοδολογίες διαπερνούν τις δραστηριότητες του έργου προκειμένου να εκπληρώσουν το στόχο της παραπάνω γενικής μεθοδολογίας.

Μεθοδολογία έρευνας

Η έρευνα, που πραγματοποιείται από τους εταίρους του DEN-CuPID, περιλαμβάνει δύο βασικά στάδια: την ακαδημαϊκή έρευνα υπό μορφή βασικής μελέτης και συλλογής υλικού διαθέσιμου στο διαδίκτυο ή σε βάσεις δεδομένων ανοιχτού κώδικα (μη εξαιρουμένων όμως και βιβλιογραφικών αναφορών σε έντυπα), και μια διεθνή έρευνα απευθυνόμενη σε τοπικούς φορείς, προκειμένου να εντοπιστούν τα πιο κρίσιμα ζητήματα που αντιμετωπίζουν κατά τον σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτιστικών προγραμμάτων. Ειδικότερα:

Η έρευνα θα ξεκινήσει με μια εκτενή αναζήτηση παρόμοιων ερευνητικών έργων στις χώρες της ΕΕ (τουλάχιστον εκείνες που χρησιμοποιούν μερικές από τις βασικές γλώσσες της ΕΕ). Ο λόγος είναι να προσδιοριστεί η τρέχουσα κατάσταση μιας ολιστικής πολιτιστικής διαχείρισης και τα επίπεδα και οι στόχοι της κατάρτισης στον τομέα. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στις χώρες των εταίρων του DEN CuPID.
Ταυτόχρονα, οι εταίροι, ιδιαίτερα εκείνοι με ακαδημαϊκό υπόβαθρο, δηλαδή, το Πανεπιστήμιο Πατρών, η Ελληνική Εθνική Επιτροπή για την UNESCO και η Time Heritage, θα αρχίσουν να εργάζονται για την δημιουργία μιας συλλογής από άρθρα, βιβλία και γενικές αναφορές, με στόχο την προετοιμασία του εγχειριδίου εκπαίδευσης και την δημιουργία του υλικού ανάγνωσης, στο οποίο θα μπορούν να προστρέχουν οι εκπαιδευόμενοι. Το υλικό θα συγκεντρωθεί αρχικά ανά κατηγορίες στον χώρο εργασίας της κοινοπραξίας (Google Drive) και στη συνέχεια θα ακολουθήσει μια διαδικασία επιλογής των πιο χρήσιμων αναφορών, οι οποίες και θα συμπεριληφθούν στην πλατφόρμα εκπαίδευσης και τη βιβλιογραφία του εγχειριδίου εκπαίδευσης. Πρέπει να τονιστεί ότι θα καταβληθεί ιδιαίτερη προσπάθεια ώστε να συμπεριληφθούν όχι μόνο ακαδημαϊκές εργασίες αλλά και εκθέσεις αποτελεσμάτων από υλοποιημένα έργα, σχέδια διαχείρισης και ιστοσελίδες έργων, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν τους εκπαιδευόμενους να αξιολογούν προγράμματα και να μάθουν βήματα για την υλοποίηση προγραμμάτων.
Το επόμενο βήμα είναι η δημιουργία ενός ερωτηματολογίου, το οποίο θα απευθύνεται (μέσω του Monkey Survey) σε σχετιζόμενους stakeholders (οργανισμούς, δήμους, μεμονωμένους συλλέκτες κ.λπ.). Το ερωτηματολόγιο θα βοηθήσει να προσδιοριστούν καλύτερα οι ανάγκες των ομάδων στόχων μας, καθώς και τα σημεία, στα οποία θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση κατά τη διάρκεια της κατάρτισης. Το ερωτηματολόγιο θα αποσταλεί σε ένα ευρύ φάσμα αποδεκτών και θα υποστηρίζεται από επαναλαμβανόμενα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και κλήσεις έως ότου λάβουμε ικανοποιητικό αριθμό απαντήσεων. Το Πανεπιστήμιο Πατρών θα είναι υπεύθυνο για το σχεδιασμό και το χειρισμό των ερωτηματολογίων καθώς και για την εξαγωγή του τελικού αποτελέσματος και των συμπερασμάτων. Τα αποτελέσματα θα εξηγηθούν και θα παρουσιαστούν σε μια σύντομη έκθεση με σαφείς κατευθυντήριες γραμμές για τον τρόπο δόμησης του εκπαιδευτικού υλικού και για το πού θα πρέπει να δοθεί έμφαση κατά τη διεξαγωγή των μελετών περίπτωσης (case studies). Η αποστολή του ερωτηματολογίου θα χρησιμεύσει επίσης ως ένα πρώτο βήμα για την εκδήλωση ενδιαφέροντος δυνητικών συμμετεχόντων στην κατάρτιση (τόσο για τα σεμινάρια όσο και για τα ηλεκτρονικά μαθήματα).

Μεθοδολογία εκπαίδευσης

Μέσω μιας συγκεκριμένης πρόσκλησης που θα ακολουθήσει τις απαντήσεις των ερωτηματολογίων, δυνητικοί εκπαιδευόμενοι θα κληθούν να στείλουν ένα σύντομο περίγραμμα μιας ιδέας σχετικά με ένα σχέδιο πολιτιστικής διαχείρισης (κατά προτίμηση όχι πλασματικό αλλά αυτό που πραγματικά θέλουν να εφαρμόσουν). Με βάση τις υποβολές, θα σχηματιστούν δύο ή τέσσερις αντίστοιχες ομάδες εκπαιδευόμενων, οι οποίες θα διανεμηθούν στα τέσσερα εργαστήρια (Ισπανία, Ελλάδα, Ιταλία και Βουλγαρία) σε συνάρτηση με τη συγγένεια των προτεινόμενων έργων και τα θέματα των εργαστηρίων (δηλαδή, διαχείριση μνημείων , Πολιτιστικό πρόγραμμα / εκδήλωση, αφήγηση και ενίσχυση πολιτιστικών περιοχών, και ενίσχυση ιστορικών πόλεων / κέντρων).

Το εκπαιδευτικό υλικό, διαρθρωμένο ως εγχειρίδιο, θα καλύπτει τις ακόλουθες ενότητες:

τις βασικές αρχές της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς: Με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία, οι βασικές αρχές, η φιλοσοφία και οι στόχοι της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς και της κληρονομιάς θα παρουσιαστούν με σύντομο και απλοποιημένο τρόπο.
τα βασικά νομικά έγγραφα και πράξεις, που αποσκοπούν στην προστασία και την ενίσχυση της πολιτιστικής κληρονομιάς (εθνικές και διεθνείς) [συμπεριλαμβανομένης της εισαγωγής στους κυριότερους οργανισμούς και αρχές σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως η UNESCO, οι οποίες ασχολούνται με τα θέματα αυτά]
τις βασικές αρχές προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (copyrights, κ.λπ.) [εισαγωγή στις εθνικές και διεθνείς αρχές, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας, που ασχολούνται με τα θέματα αυτά]
μεθόδους αξιολόγησης της κατάστασης / των συνθηκών / των αναγκών μνημείων, χώρων και στοιχείων πολιτιστικής σημασίας που χρειάζονται αποκατάσταση, αλλαγή χρήσης και αξιοποίηση. Το εκπαιδευτικό υλικό θα περιλαμβάνει συγκεκριμένους καταλόγους που θα χρησιμοποιηθούν από τους εκπαιδευόμενους και θα τηρούνται ως περαιτέρω αναφορά.
μεθόδους οικοδόμησης ενός διαχειριστικού και επιχειρηματικού σχεδίου, όπως τη Swot / pestel ανάλυση
αναφορά στο ρόλο των αρχών που διαχειρίζονται το πολιτιστικό απόθεμα και το ρόλο των stakeholders. Δημιουργία της έννοιας του “ανήκειν” (ownership), της αίσθησης δηλαδή ότι η πολιτιστικη κληρονομιά αποτελεί κοινό κτήμα.
εκπόνηση βασικών γραμμών των πολιτιστικών πολιτικών για περιοχές και σημεία ενδιαφέροντος (συμπεριλαμβανομένης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς), προσπαθώντας να βρεθεί η ισορροπία μεταξύ της διατήρησης των αξιών και της οικονομικής βιωσιμότητας και αειφορίας.
παραδείγματα σχεδιασμού και υλοποίησης πολιτιστικών δραστηριοτήτων σχετικών με το πολιτιστικό απόθεμα: καθιέρωση της ποιότητας, επίτευξη και διατήρηση της κοινωνικής συναίνεσης, κινητοποίηση εθελοντών, δημιουργία αίσθησης ιδιοκτησίας.
εισαγωγή στην έννοια των πολιτιστικών διαδρομών: ενώνοντας τις δυνάμεις, διατηρώντας την αυθεντικότητα
τρόπους ενίσχυσης και διαφήμισης του πολιτισμικού αποθέματος: Σύνδεση πολιτισμού και τουρισμού· σημασία του Διαδικτύου, των κοινωνικών μέσων και των σύγχρονων τεχνολογιών· αναγκαιότητα branding των περιοχών, των προϊόντων, των εκδηλώσεων.
τρόπους χρηματοδότησης έργων διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς: Από το crowdfunding σε προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ· συγγραφή προτάσεων και τρόπους προσέγγισης χορηγών και δωρητών.
αναφορά στη σημασία της τοπικής, εθνικής και διεθνούς δικτύωσης: αναζήτηση των κατάλληλων εταίρων για την προώθηση του σχεδίου.

[Το ακριβές περίγραμμα περιεχομένων του εγχειριδίου διδασκαλίας διατίθεται στο σχετικό τμήμα της αναφοράς]

Οι εκπαιδευόμενοι θα κληθούν να καλύψουν το υλικό που παρέχεται από το εγχειρίδιο εκπαίδευσης και να προσπαθήσουν να συνδέσουν μέρος του με τις δικές τους εμπειρίες. Μέσα από συζητήσεις, με τους μέντορες και μεταξύ τους, θέματα που αναφέρονται στο εγχειρίδιο θα αξιολογηθούν και θα αναπτυχθούν περαιτέρω, αλλά και θα προκαλέσουν μια κριτική προσέγγιση της θεωρίας καθώς και μια διαδικασία δημιουργίας σύνδεσης της θεωρίας με την καθημερινή πρακτική.

Μεθοδολογία των Σεμιναρίων/ Case Studies

Παρόλο που τα εργαστήρια και οι μελέτες περίπτωσης αποτελούν μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας, τις εξετάζουμε εδώ ξεχωριστά, καθώς θεωρούνται ως ένα δυναμικό εκπαιδευτικό εργαλείο με δυνατότητα συνέχισης του DEN CuPID ακόμη και μετά την περίοδο εφαρμογής των δύο ετών. Ως εκ τούτου, έχουμε σκεφτεί πολύ σχετικά με το ποιοι είναι οι κρίσιμοι παράγοντες που θα οδηγήσουν στην επιτυχία των εργαστηρίων. Τα τέσσερα σεμινάρια του DEN-CUPID θα επικεντρωθούν σε τέσσερις μελέτες περίπτωσης (case studies) που επιλέχθηκαν και αναπτύχθηκαν από τους εταίρους του έργου, ένα σε κάθε συμμετέχουσα χώρα. Τα θέματα συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια συναντήσεων μέσω SKYPE και παγιώθηκαν κατά τη διάρκεια της εναρκτήριας συνάντησης των εταίρων στα Τρίκαλα. Ο στόχος ήταν να καλυφθούν ευρείες κατηγορίες πολιτιστικής διαχείρισης με μια πρακτική προσέγγιση, έτσι ώστε οι εκπαιδευόμενοι να μπορούν να δουν μερικά παραδείγματα επιτυχούς διαχείρισης, ενώ θα παρακολουθούν θεωρητικά μαθήματα και θα αναπτύσσουν τις ιδέες τους σε συνεργατική βάση.

Οι θεματικές και οι εταίροι που επελέγησαν έχουν ως εξής:

Το Παλάτι Aljaveria, Σαραγόσα, Ισπανία: Η Σαραγόσα είναι η πόλη στην οποία εδρεύει η VEA Global, εταίρος του DEN CuPID στην Ισπανία. Ως εκ τούτου, επέλεξαν το μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, το παλάτι Aljaferia, που χτίστηκε τον 11ο αιώνα. Σήμερα στο κτίριο έχει την έδρα του η περιφερειακή κυβέρνηση της Ανδαλουσίας. Μέρος του κτιρίου λειτουργεί ως μουσείο, στο οποίο προσφέρονται ξεναγήσεις από ειδικούς και μουσειοπαιδαγωγούς. Συνεπώς, το εργαστήριο θα βασιστεί στα ακόλουθα ζητήματα: (α) διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς (με ειδική μνεία της έννοιας της «αλλοδαπής» κληρονομιάς), (β) επαναχρησιμοποίηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς για μη εμπορικούς σκοπούς, (γ) Κατάλογος της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO: αξίες, κριτήρια, διαδικασία υποβολής φακέλου και διαμόρφωση σχεδίων διαχείρισης σύμφωνα με τις επιταγές της UNESCO, (δ) Προϋπολογισμός, σχεδιασμός και ανάλυση SWOT.
Ο Μύλος των Ξωτικών, Τρίκαλα, Ελλάδα: Τα Τρίκαλα είναι μια πόλη στο κέντρο της ηπειρωτικής Ελλάδας, στην απέραντη πεδιάδα της Θεσσαλίας. Είναι μια από τις πρώτες «έξυπνες πόλεις» της Ελλάδας. Παρόλο που τα Τρίκαλα βρίσκονται πολύ κοντά στα Μετέωρα – χαρακτηρισμένο από την UNESCO ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, δεν τα συναντούσες στην πραγματικότητα στον τουριστικό χάρτη της Ελλάδας έως ότου εγκαινιάστηκε το Χριστουγεννιάτικο πολιτιστικό γεγονός «Ο Μύλος των Ξωτικών». Τώρα περισσότεροι από 400.000 άνθρωποι επισκέπτονται την πόλη την περίοδο των Χριστουγέννων, για να απολαύσουν το πανηγύρι, το πάρκο ψυχαγωγίας και τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που φιλοξενούνται στο παλιό μύλο του Μουτσόπουλου. Η δεύτερη εκπαιδευτική εκδήλωση του DEN CuPID θα είναι μια ευκαιρία να εξηγηθεί: (α) η σχέση μεταξύ του πολιτισμού και του τουρισμού, (β) η οικονομική βιωσιμότητα και ο σχεδιασμός διαχείρισης εκδηλώσεων, (γ) OI «ήπιες» παρεμβάσεις για ενίσχυση του πολιτισμού, (δ) ο ρόλος των τοπικών φορέων και των stakeholders και ο τρόπος επίτευξης συναίνεσης, (ε) η σημασία του εθελοντισμού, (στ) το branding και η δημιουργία προστιθέμενης αξίας για ένα πολιτιστικό και τουριστικό γεγονός.
«Out of Rome», Ιταλία: Το τρίτο εργαστήριο θα επικεντρωθεί επίσης στις «ήπιες» παρεμβάσεις ενίσχυσης του πολιτιστικού αποθέματος, και ιδιαίτερα στη δημιουργία και προώθηση πολιτιστικών διαδρομών. Τα ψηφιακά μέσα, η αφήγηση και η ψηφιακή αφήγηση, η σηματοδότηση, το GIS και η χαρτογράφηση, είναι όλα χρήσιμα εργαλεία για τη σύνδεση του τουρισμού και του πολιτισμού και την αύξηση του αριθμού των επισκεπτών, καθώς και για την εμβάθυνση της εμπειρίας των επισκεπτών. Τα ζητήματα στα οποία θα εστιάσει το εργαστήριο είναι: (α) ο εντοπισμός πολιτιστικών διαδρομών και η σημασία τους, (β) η δημιουργία δικτύων των τοπικών φορέων και οι τρόποι για την εμπλοκή τους και τη συμμετοχή τους στη διαδρομή, (γ) η υλική και άυλη κληρονομιά, (δ) ο βιωματικός τουρισμός και τα πλεονεκτήματά του, (ε) η χρήση του διαδικτύου για την προώθηση της πολιτιστικής πληροφορίας και το branding. (στ) η αφήγηση και η ψηφιακή αφήγηση.
Ιστορικό κέντρο Βάρνας, Βουλγαρία: Το τελευταίο εργαστήριο θα επικεντρωθεί πάλι στα αποθέματα πολιτιστικής κληρονομιάς και τη διαχείριση τους, ενώ θα συγκεντρώσει κάποια στοιχεία που διδάχθηκαν στα προηγούμενα εργαστήρια. Συγκεκριμένα, θα επικεντρωθεί στο ιστορικό κέντρο της βουλγαρικής πόλης της Βάρνας. Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Βουλγαρίας, μία από τις δέκα μεγαλύτερες πόλεις στα Βαλκάνια και ένα πολιτικό κέντρο από την αρχαιότητα. Η Βάρνα έχει γίνει διάσημη για τα χρυσά αρχαιολογικά της ευρήματα που χρονολογούνται από την Εποχή του Χαλκού. Αποικίστηκε από Έλληνες κατά την Αρχαϊκή περίοδο, αποκτώντας το όνομα Οδησσός. Η σημασία της, κυρίως λόγω της θέσης της, διήρκεσε καθ’ όλη τη Βυζαντινή περίοδο, ενώ άκμασε κατά την οθωμανική περίοδο. Απελευθερώθηκε το 1878. Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα αναπτύχθηκε σε μεγάλο τουριστικό κέντρο, ιδιαίτερα για τους Ρώσους και τους τουρίστες από τα Βαλκάνια. Μαρτυρίες ορισμένων από αυτές τις ιστορικές φάσεις είναι τα μνημεία, τα κτίρια και τα μουσεία, που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Το εργαστήριο θα επικεντρωθεί: (α) στον τρόπο σύνδεσης των τοπόσημων, (β) της δημιουργίας διαδρομών και θεματικών μονοπατιών, (γ) της σήμανσης, (δ) του branding, (ε) της δημιουργίας κινήτρων στους επισκέπτες ώστε να τους ακολουθήσουν.

Τα βήματα για την ολοκλήρωση του περιεχομένου κάθε εργαστηρίου είναι τα ακόλουθα:

Συζήτηση σχετικά με την εκπαιδευτική πλευρά κάθε εργαστηρίου και την ισορροπία μεταξύ θεωρίας και συζητήσεων / ασκήσεων / πρακτικής προσέγγισης.
Προετοιμασία μιας πρόσκλησης για τους συμμετέχοντες που θα αποσταλεί σε πολιτιστικούς συλλόγους, δήμους, οργανισμούς εν γένει, όπου μπορεί να βρεθούν οι ομάδες-στόχοι μας. Η πρόσκληση ζητά από τους δυνητικούς συμμετέχοντες να στείλουν ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα καθώς και το σχέδιο μιας πρότασης, επί της οποίας θα επιθυμούσαν να εργαστούν κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης. Η διαδικασία επιλογής θα διεξαχθεί σε κάθε χώρα (οι υπόλοιποι εταίροι ενθαρρύνονται να διαβάσουν τα βιογραφικά σημειώματα και τις προτάσεις, και να εκφράσουν τη γνώμη τους). Προβλέπεται ότι, προκειμένου να διευκολυνθεί η συμμετοχή περισσότερων ανθρώπων στο εργαστήριο καθώς και για να τους δοθεί χρόνος να εργαστούν στα δικά τους προγράμματα, κάθε συμμετέχων θα παρακολουθήσει δύο εργαστήρια, ανάλογα με το προτεινόμενο έργο του. Οι εκπαιδευόμενοι, σε κάθε περίπτωση, θα εκφράσουν το ενδιαφέρον τους για το ποια εργαστήρια θα ήθελαν να παρακολουθήσουν.
Ολοκλήρωση της διαδικασίας επιλογής και κοινοποίηση στους δυνητικούς εκπαιδευόμενους. Προσωπικές συζητήσεις με κάθε εκπαιδευόμενο προκειμένου να διευκρινιστούν τα θέματα και να γίνουν πιθανές προτάσεις τροποποίησης στα προτεινόμενα προγράμματά τους.
Έναρξη της διαδικασίας συμβουλευτικής καθοδήγησης. Σύντομα βιογραφικά των μελών της κοινοπραξίας ή των εξωτερικών εμπειρογνωμόνων, που ενδιαφέρονται να αναλάβουν το ρόλο των συμβούλων, θα μεταφορτωθούν στον δικτυακό τόπο του DEN CuPID, ώστε οι εκπαιδευόμενοι να επιλέξουν τους συμβούλους τους. Οι σύμβουλοι θα καθοδηγούν τους εκπαιδευόμενους από τη χώρα τους, προκειμένου να τους διευκολύνουν γλωσσικά, κλπ. Ωστόσο, οι σύμβουλοι θα είναι επίσης διαθέσιμοι ακόμη και για συμμετέχοντες από άλλες χώρες. Θα καταβληθούν προσπάθειες για τη δημιουργία και μιας μεγάλης ομάδας εμπειρογνωμόνων που θα υποστηρίξουν το έργο, οι οποίοι θα μπορούσαν να παρέχουν συμβουλές στους εκπαιδευόμενους σύμφωνα με την εμπειρία τους.
Συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευομένων: Το DEN CuPID είναι σχεδιασμένο ως δίκτυο, συνεπώς η συνεργασία είναι ένα κρίσιμο ζήτημα. Οι εκπαιδευόμενοι θα συνεργαστούν μεταξύ τους σύμφωνα με το περιεχόμενο των προτάσεών τους, και θα το πράξουν τόσο στο πλαίσιο «εθνικών» ομάδων όσο και σε «διεθνών», καθώς μια από τις προτεραιότητες του έργου είναι η εξωστρέφεια και η δημιουργία δικτύων στο πλαίσιο της ΕΕ. Μια πρώτη επιλογή των πιθανών ομάδων θα γίνει από τους συμβούλους και τα μέλη της κοινοπραξίας. Ωστόσο, η ολοκλήρωση θα πραγματοποιηθεί κατά τα δύο πρώτα εργαστήρια.
Εφαρμογή των προταθέντων έργων: Αν και ορισμένες από τις προτάσεις θα είναι δύσκολο να ολοκληρωθούν εντός της διάρκειας του έργου (και αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο σχεδιάσαμε αρχικά ένα τριετές πρόγραμμα), θα καταβληθεί προσπάθεια να προχωρήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο καθώς επίσης να υποστηριχθούν οι συμμετέχοντες στο μεγαλύτερο μέρος του σχεδιασμού και της προετοιμασίας των διαφόρων σταδίων που κάθε έργο θα πρέπει να περάσει. Με βάση τις δικές τους εμπειρίες και ανάγκες, οι εκπαιδευόμενοι θα μάθουν να:

Αναπτύσσουν μιαν ιδέα σε ένα συγκεκριμένο έργο, με συγκεκριμένα παραδοτέα.
Συντάσσουν ένα σχέδιο διαχείρισης.
Δημιουργούν μια ανάλυση SWOT για την εκτίμηση του τελικού αποτελέσματος του έργου
Συντάσσουν προϋπολογισμούς για τις διαφορετικές δράσεις και φάσεις του έργου, μεμονωμένα και συνολικά.
Απευθύνονται σε διαφορετικές πηγές χρηματοδότησης.
Εμπλέκουν διαφορετικούς stakeholders, προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του έργου.
Αντιμετωπίζουν θέματα που ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο ολόκληρο το έργο.
Διαδίδουν το έργο τους και να χρησιμοποιούν τεχνικές και τεχνολογίες για την επιτυχή προβολή του.

E– κατάρτιση και μεθοδολογία ψηφιακής πλατφόρμας

Προκειμένου να διευκολυνθούν οι εκπαιδευόμενοι και, κυρίως, να καταστεί η γνώση που θα αποκτηθεί καθ’ όλη την περίοδο εφαρμογής του έργου, διαθέσιμη και σε άλλα άτομα και οργανισμούς στην ΕΕ, στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε μια ψηφιακή πλατφόρμα που θα λειτουργεί τόσο ως χώρος συνεργασίας όσο και ως e – πρόγραμμα κατάρτισης. Τα στάδια για την υλοποίηση αυτής της προσπάθειας είναι τα εξής:

Σχεδιασμός των λειτουργιών της ηλεκτρονικής εκπαίδευσης με τέτοιον τρόπο, ώστε να δημιουργηθεί ένα αρθρωτό περιεχόμενο, το οποίο οι συμμετέχοντες / εκπαιδευόμενοι του συστήματος να μπορούν να χρησιμοποιήσουν και ως ξεχωριστές ενότητες. Οι βασικές ενότητες θα ακολουθούν το εγχειρίδιο εκπαίδευσης και θα έχουν τη μορφή ενός συνδυασμού παρουσιάσεων (ppt), σύντομων βίντεο, συνδέσμους σε εξωτερικές σελίδες και ενσωματωμένη βιβλιογραφία (συνδέσεις σε συγκεκριμένα άρθρα / ebooks κ.λπ.). Κάθε ενότητα θα προσφέρει ένα θεωρητικό υπόβαθρο, σε συνοπτική μορφή, μερικές πρακτικές συμβουλές, μερικά παραδείγματα και ένα τελικό φύλλο αξιολόγησης σε μορφή ερωτηματολογίου με απαντήσεις πολλαπλής επιλογής. Τα αποτελέσματα θα υπολογίζονται αμέσως με βάση το 100 (π.χ. 69/100, 93/100 κ.λπ.).
Έκδοση πιστοποιητικών: Θα καταβληθεί προσπάθεια για την έκδοση πιστοποιητικών, σύμφωνα με διαπιστευμένο σύστημα που χρησιμοποιείται και σε άλλα προγράμματα Erasmus +.
Συνεργατικός χώρος: θα καταβληθούν προσπάθειες, ώστε η ηλεκτρονική πλατφόρμα να αποτελέσει ένα συνεργατικό χώρο, τόσο για την υπάρχουσα κοινοπραξία όσο και για τους εκπαιδευόμενους, καθώς και για τους μελλοντικά ασκούμενους του συστήματος ηλεκτρονικής εκπαίδευσης. Είτε ενσωματώνοντας έτοιμα συνεργατικά συστήματα (όπως slack, google drive κ.λπ.) είτε σχεδιάζοντας μια νέα λειτουργικότητα, οι χρήστες της πλατφόρμας θα πρέπει να είναι σε θέση να:

Δημιουργία και παρακολούθηση χρονοδιαγραμμάτων.
Καταχώριση προτάσεων έργου ή μέρος των εργασιών τους για την υλοποίηση των προτάσεων (δηλαδή, σχέδια διαχείρισης, προϋπολογισμούς, κ.λπ.), τα οποία οι άλλοι θα μπορούν να σχολιάσουν.
Μεταφόρτωση περαιτέρω βιβλιογραφίας, αναφορών, πληροφοριών, σχετικών με έργα που πραγματοποιούνται αλλού, προκειμένου να διευκολυνθεί η έρευνα.
Ανάρτηση προσκλήσεων υποβολής προτάσεων, αναζήτηση εταίρων για άλλα προγράμματα της ΕΕ, αναζήτηση εμπειρογνωμόνων, ακόμη και προμήθειες για έργα που σχετίζονται με τον πολιτισμό και εκδίδονται από τους οικείους οργανισμούς.

Στόχος μας είναι να καταστήσουμε την πλατφόρμα του DEN-CuPID εργαλείο αναφοράς για πολιτιστική διαχείριση που θα διατηρηθεί και μετά τη φάση υλοποίησης και θα επιτρέψει την ανταλλαγή ιδεών και εμπειρογνωμοσύνης.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της υλοποίησης του έργου πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι δημιουργούμε ένα Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Δίκτυο και, ως εκ τούτου, προσφέρουμε καθοδήγηση και υποστήριξη σε άτομα και οργανισμούς. Επιπλέον, καλό θα ήταν να προσπαθήσουμε ώστε το έργο να τύχει της αποδοχής όσο το δυνατόν περισσότερων αρχών και οργανισμών, και να αποβλέπουμε στη δημιουργία ενός πυρήνα, ο οποίος, μέσω ενός ξεχωριστού χρηματοδοτικού μέσου, θα μπορέσει να συνεχίσει συναντήσεις και δημιουργία πνευματικών παραγομένων, ακόμα και μετά τη λήξη του συγκεκριμένου έργου.